Sztutowo - obóz koncentracyjny (21 km od Krynicy Morskiej)
Na trasach naszych wakacyjnych wędrówek spotykamy czasem miejsca, które nie służą odpoczynkowi czy rozrywce. Miejsca pełne bolesnej historii, które odwiedzamy, żeby uczcić pamięć poprzednich pokoleń, uczyć się szacunku dla drugiego człowieka oraz zatrzymać się na chwilę refleksji. Takim miejscem jest były obóz koncentracyjny w Sztutowie.
Obóz w pobliżu wsi Sztutowo został utworzony przez hitlerowców zaraz po wybuchu II wojny światowej. Już 2 września trafił tu pierwszy transport więźniów. Początkowo było to miejsce internowania polskiej ludności z terytorium Gdańska i Pomorza Gdańskiego. W styczniu 1942, po dwóch latach starań, oficjalnie stał się obozem koncentracyjnym, podlegającym władzom w Berlinie. Podczas 5 lat działalności obozu, przewinęło się przez niego około 110 000 więźniów. Byli to obywatele różnych krajów, głównie Polacy, ale też Czesi, Holendrzy, Belgowie czy Litwini. Największą narodowościowo grupę tworzyli Żydzi, którzy byli traktowani w najbardziej brutalny sposób. Obóz działał do maja 1945 roku. Trudno ustalić dokładna liczę ofiar, ponieważ część z nich poniosła śmierć podczas ewakuacji lub już po przeniesieniu do innych obozów. Szacunkowe dane wymieniają liczby od 63 000 do 65 000 więźniów, z czego 28 000 było narodowości żydowskiej.
Powstanie muzeum
W dniu 12 marca 1962 roku na terenie dawnego obozu w Sztutowie działalność rozpoczęło muzeum, utworzone dzięki staraniom byłych więźniów. Z dawnego obozu zachowały się część tzw. Starego Obozu, komendantura oraz komora gazowa. Zrekonstruowano krematorium, postawiono też monumentalny pomnik ku czci ofiar. Podczas zwiedzania muzeum można obejrzeć film dokumentalne. Muzeum prowadzi też działalność naukową.
Informacje praktyczne:
- Wstęp na teren muzeum jest bezpłatny.
- Muzeum czynne jest codziennie. W okresie letnim (od maja do września) od 8:00 do 18:00, w okresie zimowym (od października do kwietnia) od 8:00 do 15:00.
- Sugeruje się nie zwiedzać obozu z dziećmi poniżej 13 roku życia.
- Można wynająć przewodnika. Taka usługa jest płatna i trzeba zamówić ją z wyprzedzeniem.
- Można bezpłatnie fotografować lub nagrywać filmy na własny użytek, pod warunkiem, że nie będą one później publikowane ani wykorzystywane do celów komercyjnych.
Zdaniem turystów
Ekspozycja robi bardzo duże wrażenie i działa na wyobraźnię. Szczególnie polecane jest obejrzenie filmów. Informacje na tablicach są bardzo użyteczne i czytelne. Wiele osób zaznacza jednak, że naprawdę warto zdecydować się na przewodnika, który szczegółowo przedstawi tragiczną historię, jaka się tu wydarzyła. Turyści często dowiadują się o tym miejscu dopiero podczas wakacji na Mierzei. W ocenie wielu z nich miejsce jest naprawdę warte zobaczenia i oddaję grozę i ogrom tragedii ludzi którzy tu trafili.
Czy wiesz, że:
- Stutthof był pierwszym i równocześnie najdłużej działającym nazistowskim obozem na ziemiach Polski.
- W 2009 roku muzeum otrzymało złoty medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", który jest przyznawany osobom lub instytucjom za szczególne zasługi m.in. na rzecz ochrony kultury i dziedzictwa narodowego.
- Upamiętniający ofiary pomnik autorstwa Wiktora Tołkina, który znajduje się na terenie muzeum, to jeden z pierwszych polskich pomników wykonanych w betonie.
